Προϊόντα και συνταγές της Τήνου

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥΟ επισκέπτης της Τήνου έχει την ευκαιρία να γευθεί αφενός µεν την παραδοσιακή κυκλαδίτικη κουζίνα, αφετέρου δε τα ξεχωριστά τηνιακά εδέσµατα µε τα ντόπια αγνά υλικά που παράγει το νησί.

Πέρα από τα κηπευτικά που αφθονούν σε ποτιστικά περιβόλια, στα απάνεµα σηµεία του νησιού ευδοκιµούν όλων των ειδών οπωροφόρα δέντρα. Ακόµα στο νησί αναπτύσσονται αυτοφυή θαµνώδη φυτά σε άγονες τοποθεσίες συνήθως, όπως κάπαρη, µανιτάρια, αλιφόνοι, δίκταµο, θυµάρι, άγριες αγκινάρες, ρίγανη, φραγκόσυκα, φασκόµηλο, χαµοµήλι και όλων των ειδών τα αφεψήµατα. 
Η πλούσια βλάστηση του νησιού, κυρίως στα Κάτω Μέρη, δηµιούργησε ευνοϊκές συνθήκες για ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. Κάθε αγροτικό σπίτι έχει αυτάρκεια σε καταναλωτικά αγαθά. Συγκεκριµένα οι χωρικοί εκτρέφουν αγελάδες, αιγοπρόβατα, πουλερικά, κουνέλια κ.ά., ενώ οι περιστεριώνες που βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλο το νησί δηλώνουν και την εκτροφή περιστεριών. Το ζώο, όµως, που δε λείπει από κανένα σπίτι του χωριού και το οποίο συντηρεί για ένα χρόνο ο ιδιοκτήτης του, είναι ο χοίρος, τον οποίο τρέφει για να αποκτήσει µεγαλύτερο βάρος, προκειµένου να εξασφαλίσει το κρέας και το λίπος της χρονιάς. 
Ύστερα από όλον αυτό το φυτικό και ζωϊκό πλούτο είναι φανερό ότι η Τήνος έχει τη δυνατότητα να προσφέρει στους ντόπιους αλλά και στους επισκέπτες της γνήσια και αγνά παραδοσιακά προϊόντα, ορισµένα από τα οποία, µάλιστα, εξάγει εκτός του νησιού και είναι περιζήτητα. Η λούζα, το λουκάνικο, το σκορδάτο, το χοιροµέρι είναι ονοµαστά για τη γευστικότητά τους. Πασίγνωστα, εξάλλου, είναι το εύγευστο τηνιακό γάλα, η γραβιέρα Τήνου, η κοπανιστή, το τυράκι το στρογγυλό, το πέτρωµα (τυρί ανάλατο), το ανθότυρο, το µαλαθούνι, που παράγονται σε ένα σύγχρονο συνεταιριστικό τυροκοµείο. 
Ο επισκέπτης θα βρει ακόµα ντόπιο θυµαρίσιο µέλι, λιαστές ντοµάτες, χλωρά και ξερά σύκα και όλα τα είδη των ντόπιων φρούτων και ζαρζαβατικών. Γνωστό είναι, επίσης, το άριστης ποιότητας ροζακί σταφύλι, ενώ µπορεί κανείς να δοκιµάσει µουσταλευριά φτιαγµένη από γλυκύτατο µούστο. Τέλος, ο επισκέπτης δε θα φύγει από το νησί, αν δεν πιει τηνιακό κρασί, αλλά κυρίως ρακί. 
Όλα τα παραπάνω προϊόντα µπορεί να προµηθευτεί κανείς από το συνεταιρισµό, τα καταστήµατα τροφίµων και τις λαϊκές αγορές της Τήνου. Είναι βέβαιο ότι ο καθένας φεύγοντας θα αγοράσει και τα ονοµαστά τηνιακά γλυκά φτιαγµένα από αγνά υλικά: αµυγδαλωτά, ξεροτήγανα (δίπλες), «ψαράκια» (σκαλτσούνια), µπεζέδες, τυρόπιτες (γλυκές), λουκούµια κ.ά.

ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ

Ντοµάτες λιαστές µε κουρκούτι 

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ 15 ΚΟΜΜΑΤΙΑ
15 λιαστές ντοµάτες (ξερές)
1 ½ φλιτζάvι αλεύρι
2 κουταλιές µαϊντανό ψιλοκοµµένο 
1 µικρό κρεµµύδι ξερό τριµµένο,
2 κουταλιές µάραθο ψιλοκοµµένο 
2/3 φλιτζανιού νερό
1 ½ φλιτζάνι ελαιόλαδο για το τηγάνισµα, αλάτι, πιπέρι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ: Βάζουµε τις ξερές ντοµάτες στο νερό για 1 ηµέρα, έτσι ώστε να φουσκώσουν και να ξαρµυρίσουν. Σ’ ένα µπολ ρίχνουµε το αλεύρι, προσθέτουµε το κρεµµύδι, το µάραθο, το αλάτι και το πιπέρι. Αναµειγνύουµε όλα τα υλικά και νερό, όσο χρειαστεί, µέχρι να γίνει ένας πηχτός χυλός. Ρίχνουµε τις ντοµάτες στο χυλό, και παίρνουµε µία µία κουταλιά, ντοµάτα µε χυλό. Τις τηγανίζουµε και από τις δυο πλευρές σε καυτό λάδι. Σερβίρονται ζεστές.

ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ: Οι ντοµάτες είναι εξίσου νόστιµες και χωρίς την προσθήκη λαχανικών. Πασπαλίζουµε απλώς µε λίγη ζάχαρη τις µουλιασµένες ντοµάτες πριν τις βάλουµε στο κουρκούτι.

Οµελέτα ή φουρτάλια µε λουκάνικο ή σύγλινο

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ 4-6 ΑΤΟΜΑ
200 γρ. κοµµάτια από λουκάνικο ή  σύγλινα ή παΐδες (µπριζολάκια γουρουνιού συντηρηµένα στο λίπος) 
1 κιλό πατάτες, 2 κουταλιές βούτυρο ή χοιρινό λίπος
2 κουταλιές ελαιόλαδο, 5 αβγά 
2 κουταλιές τυρί τριµµένο
2 κουταλιές σούπας γάλα, αλάτι, πιπέρι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ: 
Καθαρίζουµε τις πατάτες.  Τις κόβουµε σε λεπτές φέτες.  Βάζουµε σε αντικολλητικό τηγάνι το λίπος και τις πατάτες και προσθέτουµε το λουκάνικο κοµµένο σε λεπτές φέτες ή τα άλλα χοιρινά.  Τα σκεπάζουµε µε καπάκι και τα σιγοψήνουµε.  Ανακατεύουµε τακτικά µε µια ξύλινη κουτάλα, µέχρι να ψηθούν.  Χτυπάµε τα αβγά προσθέτοντας όλα τα άλλα υλικά και περιχύνουµε µε το µείγµα τις πατάτες. Ψήνουµε την οµελέτα από τη µία πλευρά και την αναποδογυρίζουµε, για να ψηθεί και από την άλλη.  Τη σερβίρουµε ζεστή και τη συνοδεύουµε µε σαλάτα εποχής.

Σαβόρε µε πετιµέζι

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ 6-8 ΑΤΟΜΑ
1 κιλό γοπίτσες ή µαριδάκι 
1/2 φλιτζάνι αλεύρι 
1 φλιτζάνι λάδι για το τηγάνι
Για τη σάλτσα:
3 κουταλιές ελαιόλαδο
3 δόντια σκόρδου ψιλοκοµµένο 
3 κουταλιές αλεύρι
1/4 φλιτζανιού ξίδι 
1/4 φλιτζάνι πετιµέζι 
1 φλιτζάνι νερό, 1 κουταλάκι ζάχαρη, αλάτι, πιπέρι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ: Πλένουµε τα ψάρια, τα αλατίζουµε και τα αφήνουµε για λίγο στο αλάτι. Τα βάζουµε σε τρυπητό να στραγγίσουν, κι έπειτα τα αλευρώνουµε και τα τηγανίζουµε. Τα βάζουµε σε πιατέλα ρηχή. Ροδίζουµε το σκόρδο στο ελαιόλαδο και προσθέτουµε το αλεύρι ανακατεύοντας. Ρίχνουµε λίγο λίγο το πετιµέζι, το ξίδι, το νερό και τη ζάχαρη, και τα ανακατεύουµε µε ξύλινη κουτάλα για να µη σβολιάσει. Προσθέτουµε νερό, αν χρειάζεται, για να πετύχουµε µια ρευστή σάλτσα και διορθώνουµε τη γεύση της ώστε να είναι γλυκόξινη. Έτσι όπως είναι ζεστή περιχύνουµε τα ψάρια. Σερβίρονται ζεστά ή κρύα.

ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ: Προσθέτουµε ένα κλαδί δεντρολίβανο, και αφαιρούµε το πετιµέζι.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα ψάρια καλυµµένα µε τη σάλτσα αυτή µπορούσαν να διατηρηθούν αναλλοίωτα σε εποχές που δεν υπήρχαν ψυγεία κι έτσι οι αγρότες ή οι ψαράδες τα έπαιρναν µαζί τους όταν έκαναν 2-3 µέρες να επιστρέψουν στο σπίτι.

Καλαµάρια γεµιστά

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ 4 ΑΤΟΜΑ
1½ κιλό καλαµάρια 
1 µεγάλο κρεµµύδι ψιλοκοµµένο 
1/2 φλιτζάνι ρύζι
1 φλιτζάνι µαϊντανό ψιλοκοµµένο 
3 κουταλιές κάππαρη
1 φέτα µπαγιάτικο ψωµί τριµµένο 
1 φλιτζάνι ελαιόλαδο, 1 φλιτζάνι λευκό κρασί, αλάτι, πιπέρι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ: 
Καθαρίζουµε τα καλαµάρια, χωρίζοντας το κεφάλι και τα πτερύγια από το σώµα και αφαιρώντας τα εντόσθια και το λεπτό διάφανο κόκαλο της ράχης. Τα πλένουµε. Ψιλοκόβουµε τα πλοκάµια και τα στραγγίζουµε. Βάζουµε το λάδι να ζεσταθεί και προσθέτουµε το κρεµµύδι. Σοτάρουµε για λίγα λεπτά, προσθέτουµε τα πλοκάµια, τα αφήνουµε να απορροφήσουν το νερό τους και στη συνέχεια βάζουµε και το 1/2 φλιτζάνι κρασί και το ρύζι. Ανακατεύουµε για λίγα λεπτά µέχρι το ρύζι να απορροφήσει τα υγρά. Τα κατεβάζουµε από τη φωτιά, προσθέτουµε το µαϊντανό, την κάππαρη, το ψωµί, αλάτι και πιπέρι και τα ανακατεύουµε. Γεµίζουµε τα καλαµάρια και τα κλείνουµε µε οδοντογλυφίδα. Τα βάζουµε σε βαθύ τηγάνι, τους προσθέτουµε 1/2 φλιτζάνι λάδι, 1/2 φλιτζάνι κρασί, και τα σιγοβράζουµε για µισή ώρα.

Ξεροτήγανα

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ 40-50 ΚΟΜΜΑΤΙΑ
500 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
1/2 φλιτζάνι χυµό λεµονιού 
1/2 φλιτζάνι ελαιόλαδο, 1 σφηνάκι ρακί, νερό 
3 φλιτζάνια ελαιόλαδο για το τηγάνισµα
καρύδια ψιλοκοµµένα, σουσάµι, κανέλα

Για το σιρόπι:
3 ποτήρια ζάχαρη, 1/2 ποτήρι νερό, 3 κουταλιές µέλι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ: Βάζουµε σ’ ένα µπολ το αλεύρι, κάνουµε µια λακκουβίτσα στο κέντρο και προσθέτουµε το ελαιόλαδο, το λεµόνι, και νερό τόσο, όσο να πετύχουµε µια ζύµη σφιχτή. Χωρίζουµε τη ζύµη σε µπαλάκια, σε µέγεθος πορτοκαλιού.  Ανοίγουµε πολύ λεπτό φύλλο, στο χέρι ή στη µηχανή, και το κόβουµε µε ροδέλα σε λωρίδες µεγέθους 10 χ 20 εκ. Αν το φύλλο κολλάει, το πασπαλίζουµε µε κορν φλάουρ. Βάζουµε το λάδι να κάψει. Ρίχνουµε στο τηγάνι µία µία λωρίδα και µε γρήγορες κινήσεις την τυλίγουµε σε ρολό µε τη βοήθεια δύο πιρουνιών. Ροδοκοκκινίζουµε κάθε ξεροτήγανο απ’ όλες τις πλευρές. Τοποθετούµε τα ξεροτήγανα σε απορροφητικό χαρτί, για να στραγγίσουν από το λάδι. Ετοιµάζουµε το σιρόπι, βάζοντας όλα τα υλικά σε κατσαρόλα και αφήνοντάς τα να πάρουν δυο τρεις βράσεις, ώστε να δέσει λίγο. Στη συνέχεια, στρώνουµε τα ξεροτήγανα σε πιατέλα σε σειρά και τα περιχύνουµε µε το σιρόπι. Πασπαλίζουµε µε καρύδια, κανέλα και σουσάµι. Μπορούµε να διατηρήσουµε τα ξεροτήγανα, αφού τα τηγανίσουµε, για δυο τρεις εβδοµάδες και όταν θέλουµε να τα σερβίρουµε, τότε να τα σιροπιάσουµε και να τα γαρνίρουµε.

ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ: Μπορούµε να ζυµώσουµε το ζυµάρι µε χυµό πορτοκαλιού χωρίς νερό.

Οι συνταγές µας παραχωρήθηκαν από την κυρία Νικολέτα ∆ελατόλλα-Φωσκόλου και από το βιβλίο της «Κυκλάδων Γεύσεις», µε φωτογραφίες της Χρύσας Παρασκευά ("Το Φωτογραφείο").


tinos360.gr